relacja filmowa zrealizowana przez TVPodhale

Dzień 24 marca 2015 zapisze się wspaniale w historii kościoła w Orawce. Mieliśmy  zaszczyt gościć dwóch światowej rangi ekspertów w dziedzinie tkanin wielkopostnych, byłego i obecnego dyrektorów Muzeum Miejskiego w Żytawie oraz osoby im towarzyszące. W tym Muzeum prezentowane są dwie bardzo znane tkaniny, Wielka (1472) i Mała (1573) Zasłony Żytawskie. O zasłonach można poczytać tutaj.

Pan dr Volker Dudeck jest historykiem sztuki, był dyrektorem wspomnianego Muzeum od 1990 do 2006 roku. Za jego kadencji, w latach 1994-95 szwajcarska Fundacja „Abegg-Stiftung” odrestaurowała oba płótna jako”dzieła o znaczeniu światowym”. Wielka Zasłona prezentowana jest od 1999 w największej  na świecie witrynie muzealnej w Muzeum – Kościele p.w. św. Krzyża, natomiast Mała od 2005 w byłym klasztorze franciszkanów. Pan Dudeck jest autorem wystaw, prezentowanych w wielu miastach europejskich i ogromnej liczby opracowań z dziedziny historii sztuki. Jest też  „ojcem duchowym” Międzynarodowego Szlaku Kulturowego „Via Sacra – Podróże bez granic. Przez wieki. W zadumie”.  Jest to wielokrotnie nagrodzony produkt turystyczny na obszarze Górnych Łużyc, Dolnego Śląska i Północnych Czech, wiodący po szlakach  pielgrzymkowych, pokazujący skarby sztuki sakralnej w Niemczech, Polsce i Czechach. Będąc na emeryturze, pan Dudeck  działał od 2006 do 2013 jako prezes Towarzystwa Zasłon Wielkopostnych w Żytawie i ambasador Górnych Łużyc, biorąc czynny udział w promocji swojego regionu, co czyni nadal.

Pan dr Marius Winzeler ukończył historię sztuki, archeologię wieków średnich i literaturę niemiecką. Szwajcar z pochodzenia, od roku 1990 związany z Niemcami. Jego ścieżka zawodowa związana jest z Dreznem, Gnandstein,  klasztorem Gwiazdy Maryjnej w saksońskim  Panschwitz-Kuckau oraz Zgorzelcem.  Dyrektorem Muzeum w Żytawie jest od 2008. Prowadzi między innymi szeroką działalność naukową,  promocyjną i wystawienniczą, w kraju i poza granicami. W Muzeum organizowane są na przykład cykliczne imprezy typu „Noc kultury”, „Otwarte Zabytki” czy kilkakrotnie w ciągu roku koncerty, zwłaszcza muzyki dawnej, jak np. „UNERHÖRTES MITTELDEUTSCHLAND – gra słów: Niesłyszane Środkowe Niemcy” koncert muzyki barokowej albo Europejskie Dni Muzyki Dawnej.

Podczas dzisiejszej wizyty niejako wpisano na europejską listę zasłon wielkopostnych typu Arma Christi pod numerem 8 naszą  „Pietę pod krzyżem”. Według aktualnego stanu wiedzy, jako jedyną w Polsce. Trzy pozostałe eksperci ocenili jako „obrazkowe z pojedynczymi scenami”. Piąta polska zasłona, w Jasienicy Rosielnej, też należy do drugiego typu. Na dzień dzisiejszy nie znam literatury w języku polskim, która wymienia typy zasłon. Podziały funkcjonują jedynie w języku niemieckim, ponieważ rzeczywiście w krajach niemieckojęzycznych zasłony są i to tak różnorodne, że można wśród nich wyróżniać nawet typy.

Goście z Żytawy i Dusseldorfu byli zachwyceni kościołem w Orawce i stanem zachowania naszych zasłon. Przedstawiłam im literaturę w postaci artykułu Hanny Pieńkowskiej z 1975 r. opisującą zasłony w latach 50tych XX w. Wspomniałam o renowacji w 2002 roku. Goście byli zainteresowani również sposobem przechowywania zasłon, ponieważ upatrują w tym ich dobry obecny  stan. Trzeba uspokoić wszystkich czytelników, że są przechowywane zgodnie z wytycznymi konserwatorów.

Następnym tematem rozmów była promocja zasłon żytawskich w Orawce i orawczańskich w Żytawie. Pierwszy punkt jest do osiągnięcia bez trudu, ponieważ zwiedzającym Orawkę turystom udzielam takiej informacji przy okazji opowiadania o naszych zasłonach, podając też Żytawę za przykład sposobu promowania takich  tkanin. Trudność z naszymi zasłonami polega na tym, że wiszą one bardzo krótko. Na razie nie ma odpowiedniego miejsca na eksponowanie ich przez cały rok. Na pewno informacja o naszych zasłonach pojawi się w kolejnych opracowaniach w interesującym nas temacie, zwłaszcza zaliczana do Arma Christi „Pieta pod krzyżem”. Nasi goście zaproponowali zorganizowanie wystawy plansz dot. płócien żytawskich. Wystawa ta pokazywana była już m.in. w  Polsce w Jeleniej Górze i Strzegomiu oraz we Włoszech i w Izraelu. Zamierzamy również promować Orawkę i Żytawę na stronach internetowych oraz portalach społecznościowych.

Obaj dyrektorzy Muzeum Miejskiego w Żytawie spotkali się z dziennikarzami TvPodhale i Kuriera Orawskiego, udzielając krótkich wywiadów.

Dziękuję bardzo serdecznie obu panom Dyrektorom za wizytę i wyrażone fachowe opinie. Dziękuję za miłe słowa na temat artykułu o zasłonach, który uznano za wartościowy poznawczo.

Jeszcze kilka dni w tym roku można oglądać zasłony w Orawce. Ten wpis na listę jest ważny, ponieważ  więcej ludzi o nich (i o kościele) usłyszy albo przeczyta. One zawsze były jedyne takie, niesamowite, poruszające a teraz mają jeszcze opinię takich ekspertów…

Lucyna Borczuch