24 lipca 2015 zamontowano obok grobu lotników tablicę informacyjną. Prócz sylwetki samolotu Karaś, znalazła się na niej informacja o zdarzeniu w czterech językach. Gratuluję pomysłu autorowi, wykonawcy i sponsorowi w jednej osobie – panu Patrykowi Sięce z Nowego Targu.
Archiwum kategorii: wokół kościoła
Wokół kościoła
Wiele napisano już o wystroju naszego najstarszego zabytku, przyjrzyjmy się dzisiaj temu, co widać na zewnątrz.
Przede wszystkim cmentarz, nasza orawska nekropolia. Zabytek otoczony jest nim zewsząd, choć nie wszędzie już dostrzeżemy ślady grobów. Założony był zgodnie z ówczesną tradycją, okolony kamiennym murem, odgradzającym sacrum od profanum.
Wiemy, że jest najstarszym katolickim zachowanym na tej części Orawy, ale nie był pierwszym, wcześniej już były choćby w Podwilku, Zubrzycy Górnej czy Bukowinie. Kiedy luteranie przejęli pierwszy orawski katolicki kościół, w Podwilku, rodzina zmarłego musiała płacić za pogrzeb pastorowi. Takie było prawo. Katolicy grzebali zmarłych po zachodzie słońca lub na rozstajach dróg. Kiedy wreszcie doczekali się kościoła parafialnego w Orawce, pewno wozili swoich zmarłych tu. Kto wie, ilu naszych orawskich przodków spoczęło tu od połowy XVII wieku… Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z końca XIX w. Wcześniejsze drewniane krzyże z czasem murszały, groby porastała trawa, zostały po nich tylko gdzieniegdzie niewielkie wzniesienia. Jeszcze w latach 70-tych XX groby były dużo bliżej ścian, co widać na starych zdjęciach. Czytaj dalej
Danuta UČNÍKOVÁ
29.11.1931 – 9.12.2014
W dniu 24 stycznia 2015, na cmentarzu w Orawce, pożegnaliśmy człowieka skromnego, życzliwego i o wielkim sercu. Niewielu wie o Jej zawodowych osiągnięciach i faktycznych działaniach na rzecz zabytkowego kościoła. Była historykiem sztuki, więc troską otaczała naszą najstarszą świątynię. To jej koneksjom zawdzięczamy wiele prac konserwatorskich, prowadzonych w poprzednich latach przy kościele. Czytaj dalej
Odsłonięcie grobowca lotników
W dniu 3 września 2014 roku, w 75 rocznicę tragedii lotniczej, która rozegrała się nad Orawką, odsłonięto zrewitalizowany grobowiec bohaterów tamtych wydarzeń. Podniosła uroczystość zgromadziła wielu zaproszonych gości i mieszkańców Orawy.
Samolot „Karaś” PZL P.23 z trójką lotników plut. pilotem Aleksandrem Rudkowskim (lat 21), kpr. strzelcem Rudolfem Widuchem (lat 23) i ppor. obserwatorem Tadeuszem Prędeckim (lat 25) został zestrzelony nad Jabłonką i spadł w Orawce.
Maryjny słup morowy
Na placu przykościelnym w części południowej można zobaczyć jeden z nielicznych w Polsce słupów morowych. Wznoszenie takich kolumn rozpowszechnione było po Soborze Trydenckim (1545-1563) zwłaszcza w krajach Monarchii Habsburgów, dziesiątkowanych przez epidemie dżumy i cholery, potocznie nazywane morami. Wznosząc je dziękowano za ustąpienie zarazy.
Rzeźby takie poświęcano albo Trójcy świętej albo Maryi Pannie, jak w Orawce. Wzorem słupów morowych jest rzeźba stojąca na :Piazza Santa Maria Maggiore w Rzymie z roku 1614. Kolumny maryjne to rzeźby przedstawiające Maryję Pannę zwykle na wysokim słupie, w zależności od zamożności fundatorów zdobionym bardziej lub mniej, na cokołach zaś wyobrażenia świętych broniących od klęsk. Literatura wymienia w Polsce po pięć tego typu kolumn maryjnych na Dolnym i Górnym Śląsku. Najwięcej zachowało się w Czechach, po kilka jest również na Słowacji, w Austrii i Niemczech. Czytaj dalej
Rewitalizacja pomnika lotników
16 lipca 2014 zdemontowano pomnik postawiony w latach 50-tych XX wieku lotnikom, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. O tragedii lotników można przeczytać na stronie http://historiarabki.blogspot.com/2012/02/wrzesniowe-niebo-nad-podhalem.html
Pomnik zbudowano za czasów księdza proboszcza Kocańdy, który sam był żołnierzem. Beton „zorganizowali” mieszkańcy, współpracując z ekipami budującymi wtedy drogę, a drewniane formy wykonano w zakładzie stolarskim Cegielnych, mieszczącym się w dawnej farbiarni. Pan Józef Cegielny pamięta, że po lekcjach w szkole biegł z kolegą do warsztatu i tam przycinali te deski.
Śmigło z samolotu Antonow, orzełka w koronie i tablice ufundowali członkowie ZBoWiD z Huty im. Lenina w Krakowie. Czytaj dalej
ks. kanonik Mateusz Varzely
Przy kościele w Orawce pochowanych jest czterech proboszczów, dwóch z nich żyło i pracowało tu w XIX wieku. Obie postacie są niezwykle ciekawe. Przyjrzyjmy się księdzu Mateuszowi Varzely, który swoją posługę pełnił tu aż 41 lat. Jego nagrobek zwraca uwagę, ponieważ jest z białego marmuru, ma węgierską inskrypcję i obwieszony jest zwykle węgierskimi wstążeczkami. Odwiedzający kościół Węgrzy uważają go za rodaka. W pewnym sensie nim był, ale czasy i granice już się zmieniły, a on urodził się w nieodległym górnoorawskim Podwilku…
Tam mieszkała również jego rodzina, o czym świadczą dwa nagrobki na podwilczańskim cmentarzu. Na pewno rodzina mieszkała w Podwilku od dawna, ponieważ jedna rola/dzielnica powstała od tego nazwiska.
Na nagrobku litery wyryte w piaskowcu są już prawie niewidoczne, a w 2007 r. można było odczytać:
…ob.Anysin hiu gyermetie Varzely lestoerek meghul 1844 Jep …
Ks. Marcin Jabłoński
Urodził się 11 listopada 1888 w Jabłonce, zmarł 5 września 1948 w Orawce. Potomek pierwszej sołtysiej rodziny w Jabłonce.
Szkołę ludową ze słowackim i węgierskim językiem nauczania ukończył w Jabłonce, kolejne 4 klasy niższego gimnazjum w Trzcianie, obecnie Trstena, gimnazjum zaś w Rużomberku, maturę zdawał w Rożnawie. Studia teologiczne rozpoczął w Kapitule Spisskiej w Lewoczy a dokończył w Wiedniu. Święcenia kapłańskie przyjął 1 czerwca 1911 w Kapitule Spisskiej. Jako wikariusz pracował kolejno w wsiach orawskich Chyżne i Rabcza obecnie Rabća, spiskich Drużbakach i Śvabovcach, od 1919 administrator w liptowskiej Hybe, następnie w orawskich wsiach Zubrohlava, Lipnica Mała, Zubrzyca Górna, znów Chyżne i w 1928 roku objął probostwo w Orawce, gdzie swoją posługę pełnił do śmierci. Czytaj dalej
Ksiądz Paweł Witkay/Pavol Vitkay
ORAWKA. Przed wejściem do kościoła p.w. św. Jana Chrzciciela na Puszczy, zabytku architektury sakralnej z połowy XVII wieku, jednego z najwybitniejszych w Polsce, znajduje się grób ks. Pawła Vitkaya, proboszcza w latach 1830-1842, o którym niewiele wiadomo parafianom, jak i zwiedzającym kościół turystom.
Ks. Paweł Vitkay nie jest całkowicie nieznaną osobą, przeciwnie, bardzo cenionym botanikiem, autorem pierwszego opracowania flory Orawy. Jednak do dzisiaj wyjaśnienia wymaga zarówno pisownia jego nazwiska jak i data śmierci. Czytaj dalej
Wspomnienie o ks.Józefie Kocańdzie
Ksiądz prałat Józef Kocańda żył w latach 1913 – 1963, w tym roku mija więc 100 lat od jego urodzin i 50 lat od jego śmierci. W latach 1949-1963 był proboszczem w Orawce, tu został pochowany na przykościelnym cmentarzu. Czytaj dalej